Rodzaje

    Pieniądz towarowy był pierwotną i najbardziej prymitywną postacią pieniądza. Pojawił się na drodze eliminacji spośród dostępnych wtedy towarów. Z reguły dokonywano wymiany: zbóż i bydła oraz skór, jak również brył solnych czy też nieskomplikowanych narzędzi a także bursztynu. Nieco później wymieniano się zarazem za pośrednictwem bryłek metali, najczęściej szlachetnych, czyli złota w różnych jego postaciach. Pieniądz towarowy uznawano za pieniądz pełnowartościowy, to znaczy, że wysokość wartości ustalana była dzięki wartości określonego towaru, który pełnił rolę pieniądza. Niestety posiadał pewne niedoskonałości tj.: niepodzielność np. bydła czy też skóry, szybkie zdeprecjonowanie (utrata na wartości) m. in. zboża oraz bryły solnych), krótki termin przydatności do użytkowania oraz przechowywania a także kłopoty z transportem. Stąd też pieniądz towarowy został zastąpiony z powodzeniem pieniądzem kruszcowym.   

    Pieniądz kruszcowy, był postacią pieniądza towarowego, zaistniałą dzięki wyeliminowaniu przez różne kruszce, przede wszystkim szlachetne, pozostałych towarów, które wcześniej służyły jako pieniądze towarowe. Wyjątkowa funkcja jaką pełniły kruszce w dziejach pieniądza, była głównie zasługą ich przymiotów. Nieznaczna objętość i ciężar przedstawiały sporą wartość, stanowiły trwały środek płatniczy, nie były bardzo narażone na zniszczenie lub wyeksploatowanie nawet po dłuższym czasie użytkowania, były podzielne w szerokim zakresie, ich wartość była stabilna, stosunkowo łatwe w transporcie i magazynowaniu, w porównaniu do swoich poprzedników. Początkowo pieniądz kruszcowy stanowił bryłę w nieregularnym kształcie, za jedyny wyznacznik wartości, uznawano jego ciężar. W miarę upływu czasu złotnicy zajmowali się formowaniem bryłek w postaci: płytek i sztabek oraz krążków albo też wielokątów, potwierdzając własną pieczątkom ich ciężar oraz próbę. Nieco później wyłączne prawo do wytwarzania i emisji monet zagarnęli w swoich rękach władcy. Na monetach umieszczano ich wizerunki oraz pieczątki, które w dalszej kolejności uwieńczono godłami państw. Już w tamtych czasach istniały odpowiedniki dzisiejszych depozytów. Osoby, które posiadały znaczące zasoby pieniądza kruszcowego, mogły powierzyć je złotnikowi (którzy później byli zwani bankierami) otrzymując specjalne, papierowe banknoty, stanowiące potwierdzenie wartości depozytu. Było to podyktowane względami bezpieczeństwa. Banknoty tego typu stosunkowo szybko się upowszechniały a w miarę regularnej utraty wartości przez pieniądze w postaci kruszcowej wyparły je definitywnie.

    W momencie, gdy pieniądz papierowy stał się powszechny w obiegu, bankierzy wprowadzili na rynek kredyty. Polegało to na emisji banknotów, które nie posiadały pokrycia w postaci kruszcu. Niestety ich nadmierna emisja doprowadziła w konsekwencji do upadku wielu banków. Wywołało to jednocześnie radykalne kroki ze strony rządów, które zredukowały ilość banków, posiadających prawo do emitowania na rynku banknotów, narzucając limity wysokości tych emisji. Ostatecznie zawieszono możliwość ich wymienialności na kruszce (głównie złoto). Tak oto wyeliminowano pieniądz w postaci kruszcowej. Wartość pieniądza papierowego zagwarantowana jest na mocy umowy społecznej, spisanej w formie przepisów prawa materialnego. Na początku podstawą do ustalenia wartości były depozyty (parytety) w złocie, jednak dziś w niemal wszystkich państwach pieniądz papierowy nie ma nic wspólnego z kruszcami. Na rynkach wewnętrznych wymianę usunięto w lalach trzydziestych XX wieku, natomiast na rynku międzynarodowym w 1971 roku, w momencie kiedy uchylono przepisy dopuszczające wymienialność dolara amerykańskiego na jego równowartość wyłącznie w złocie.

    Pieniądz bezgotówkowy jest postacią pieniądza istniejącą tylko jako zapis elektroniczny (potwierdzony z reguły na papierze) na kontach bankowych. Korzystanie z pieniądza w postaci bezgotówkowej jest możliwe za pośrednictwem komputera z dostępem do Internetu, bankomatu oraz karty kredytowej lub przelewu bankowego. Zasada działania jest prosta - środki z jednego rachunku są transferowane na inne konto.